Waarom Nikolaas Sintobin sj een ignatiaanse retraite gaf aan strikt contemplatieve zusters in Frankrijk.

Kort na zijn bekering overwoog Ignatius van Loyola in te treden bij de kartuizers van Sevilla. Tot op vandaag is het een stilzwijgende regel dat jezuïeten mogen overstappen naar de kartuizerij. Nochtans lijken beide levensvormen elkaars (extreem) tegengestelden. De kartuizers worden beschouwd als de meest strikte vorm van contemplatief leven. De jezuïeten, op hun beurt, zijn uitgesproken gericht op de wereld. Zij beschouwen de straat als hun klooster.

Contemplatief in de actie

Reeds de eerste generatie jezuïeten omschreef zichzelf als contemplatief in de actie. De originaliteit van Ignatius is dat hij een spiritualiteit heeft ontwikkeld waarin een sterke aandacht voor het innerlijk leven gekoppeld wordt aan een even sterke apostolische gedrevenheid.

De voorbije jaren en in het bijzonder de voorbije zomer heb ik ervaren hoe actief en contemplatief elkaar daadwerkelijk kunnen ontmoeten.

Ik heb een hele serie vormingsdagen gegeven aan de kleine zusters van Bethlehem. Dit zijn slotzusters wiens leefregel sterk cartusiaans is. Dankzij de covidcrisis is Zoom nu ook doorgedrongen in de meest afgelegen abdijen, overal ter wereld. Dat maakte mogelijk dat ik aan vijfhonderd monialen van Bethlehem, verspreid over ruim twintig monasteria wereldwijd, een diepgaande inleiding in de ignatiaanse spiritualiteit heb kunnen geven. Een bijzondere ervaring. Op mijn computerscherm zag ik talrijke deelschermen, uit Israël, Frankrijk, Oostenrijk, Chili, Canada enz. met aandachtig luisterende en schrijvende zusters. In de ochtend was er een voordracht. In de middag was er tijd voor uitwisseling en vragen.

De kracht van de routine

Deze zomer was ik te gast in hun moederklooster in de Franse Alpen. Tien dagen heb ik er retraite gegeven. Het bidden met de evangelieverhalen over Jezus stond centraal.

De interesse bij deze contemplatieve zusters voor de ignatiaanse aanpak is groot. Zo was er bijzondere aandacht voor het levensgebed. Het monastieke leven wordt gekenmerkt door een grote gelijkvormigheid in het dagritme. Van buitenaf beschouwd lijken alle dagen op elkaar. Het levensgebed helpt om, in die routine, steeds weer de onverwachte en verrassende nieuwheid van Gods nabijheid op het spoor te komen.

Je zou de vraag kunnen stellen of er geen gevaar bestaat voor zo’n contemplatieve zusters dat ze door een langdurige ignatiaanse vorming hun eigenheid zouden verliezen. Het antwoord is neen. De ignatiaanse spirituele pedagogiek gaat niet te werk als een koekoek die geleidelijk aan de oorspronkelijke bewoners het nest uitkiepert. Integendeel. Het is mijn ervaring dat de wijsheid van Ignatius net kan helpen om de eigen spiritualiteit te verdiepen en te verscherpen.

Vespers bij de kleine zusters van Bethlehem

Dit fragment van de vespers van de kleine zusters van Bethlehem nam Nikolaas op tijdens zijn retraite bij de zusters.