Het dagboek van Egied van Broeckhoven is een uniek document. Guy Dalcq las het boek met aandacht. “Het beoogt boven alles te begrijpen hoe God in hem werkt, hoe God hem stilaan maar zeker verder leidt in een even concrete als mystieke vriendschap.”

Door Guy Dalcq

Met deze publicatie verschijnen voor de derde keer in het Nederlands dagboekfragmenten van de jezuïet en priester-arbeider Egied van Broeckhoven (1933-1967). De vijf redactieleden grepen hiervoor terug naar de eerste uitgave (1971), samengesteld door Egieds geestelijke begeleider George Neefs S.J., maar vulden die wel aan met een tiental nieuwe citaten. De belangstelling voor het “geestelijk dagboek” van Egied van Broeckhoven blijkt immers in zowel binnen- als buitenland nog heel groot. Getuigen daarvan zijn de recente vertalingen in acht verschillende talen. Ook de oprichting van de nieuwe jezuïetenschool in Molenbeek (Brussel), naar hem genoemd, is voor deze nieuwe uitgave ongetwijfeld een trigger geweest.

Toch beslaan de dagboekfragmenten zelf slechts een beperkt aantal bladzijden in deze nieuwe publicatie. De overige bevatten een inleidende verantwoording, een uitgebreide biografische schets, een thematische tabel, een verklarende woordenlijst en twee bijlagen. In de eerste bijlage zijn een aantal intrigerende geschriften van Egied opgenomen waaronder zijn visie over wijkapostolaat en zijn motivatie om priester-arbeider te worden. Hoewel gebald en soms schetsmatig geformuleerd, bieden deze teksten nog steeds stof tot nadenken. Ze hebben – ook in theologisch opzicht – nog niets aan scherpte en actualiteit ingeboet, integendeel. In de tweede bijlage plaatsen de redactieleden het leven en werk van Egied van Broekhoven in een ruimer kader: zijn positie binnen de “mission ouvrière” van de jaren zestig en ook zijn plaats binnen de lange mystieke traditie waartoe ook Jan van Ruusbroec en Hadewijch behoren. De publicatie wordt afgesloten met een heel levendig en verhelderend dubbelinterview met twee andere jezuïeten die Egied tijdens zijn jeugd of later in Kuregem (Anderlecht) heel goed gekend hebben.

Uiteraard blijven de dagboekfragmenten zélf, die Egied in 26 schriftjes vanaf zijn studietijd tot op de laatste dag van zijn leven had opgetekend en die pas na zijn tragisch overlijden gevonden werden, het kernstuk van dit boek. Ze getuigen van een steeds dieper en steeds concreter wordend godsverlangen; zelfs zo concreet dat Egied uiteindelijk “de smerige gieterij” waar hij werkt en het Brussel waar hij woont als vindplaats van God zal verkiezen boven het Bijbelse brandende braambos. Of, juister gesteld: Brussel wordt zijn brandende braamstruik.

Egied hield geen dagboek bij om voor zichzelf, en nog minder voor anderen, biografisch vast te houden wat hij zoal beleefde of dacht. Zijn dagboek is geen doel op zich, geen geheugensteun noch een uiting van introspectie. Het beoogt boven alles te begrijpen hoe God in hem werkt, hoe God hem stilaan maar zeker verder leidt in een even concrete als mystieke vriendschap.

Daarin ligt meteen ook een bijkomende potentiële betekenis van deze fragmenten voor de huidige lezer: wat doen deze teksten met hem/haar, hoe verhelderen ze de eigen zoektocht?  Om hierop te kunnen antwoorden zullen ze traag gelezen en vooral herlezen moeten worden, want net door hun ogenschijnlijke eenvoud wordt hun grootste diepgang verhuld.

Dit artikel verscheen in Cardoner, het tijdschrift over ignatiaanse spiritualiteit.

Egied Van Broeckhoven, Dagboek van de vriendschap, Halewijn/Adveniat, 2023, 189 p. € 19,95