Recensie van Op het kompas van de vreugde: een heldere, vernieuwde gids van Nikolaas Sintobin sj over ignatiaanse levenskunst, luisteren, onderscheiden en innerlijke vrijheid.

Door Wiggert Molenaar sj

De Vlaams-Amsterdamse jezuïet Nikolaas Sintobin zet zich vanuit de Nederlandse hoofdstad op verschillende manieren in om de ignatiaanse spiritualiteit te promoten. Hij is volop aanwezig op het internet, houdt nu wat minder spreekbeurten vanwege problemen met zijn stem, maar heeft daardoor meer tijd om boeken te schrijven.

Vijf nieuwe hoofdstukken

Zijn nieuwste boek heeft de titel Op het kompas van de vreugde; dit was de subtitel van Sintobins Leven met Ignatius (2015), waarvan dit boek een herbewerking is. Sommige lezers zullen aldus van tijd tot tijd een “déjà lu ervaring” hebben, maar waarschijnlijk ook genieten van de vijf nieuwe hoofdstukken en de slotbeschouwing.

Een van de nieuwe hoofdstukken (14) gaat over de kunst van het luisteren. Iedereen die bekend is met een ignatiaanse retraite weet dat de rol van de begeleider voor het overgrote deel bestaat uit luisteren. Ik las er een aantal dingen die ik wel al wist, maar die toch anders en interessant geformuleerd werden.

Verder trof het mij dat bij de bespreking van vertroosting en troosteloosheid – deze en andere jargontermen worden nadrukkelijk vermeden – twee keer het woord “doorgaans” viel. “Positieve gevoelens (…) zijn, doorgaans, een teken van groeiende nabijheid bij God” (p. 47). Onderscheiden is soms een kwestie van nuances.

Onderscheiden om meer Ja te kunnen zeggen

Aan de andere kant is onderscheiding een kunst die je je leven lang kunt verfijnen. Voor Ignatius is onderscheiden een manier van in het leven staan. “Aan de horizon staat steeds Gods uitnodiging tot leven en vreugde. Onderscheiden is groeien in de vrijheid om altijd meer ja te kunnen zeggen” (p. 91-2).

De tricky term “onverschilligheid” wordt kort en bondig toegelicht in een voetnoot. Niet iedereen weet wat een “moniale” is – een voetnoot biedt uitkomst. Via deze weg vernemen we ook over de Arabische vertaling van dit boek – verrassend en verheugend nieuws. De ignatiaanse spiritualiteit inspireert niet alleen christenen.

In onze complexe samenleving moet je je weg vinden in talloze spanningsvelden en de ignatiaanse onderscheiding helpt daarbij – aldus de auteur in de slotbeschouwing. Ignatius’ suggesties ondersteunen bij het vinden van evenwichten zonder te vervallen in eenvoudige en heldere antwoorden die de werkelijkheid geweld aandoen.

Op het kompas van de vreugde – Ignatius van Loyola als levensgids. KoKBoekencentrum.nl, 2024, 128 blz.