De fans van James Martin, auteur van o.a. Het jezuïetenantwoord op (bijna) alle vragen en Iedereen kan bidden, weten waarschijnlijk al lang dat deze Amerikaanse jezuïet opnieuw een boek geschreven heeft: Come Forth.

“Kom naar buiten!” zijn de woorden die Jezus sprak tegen Lazarus in zijn graf; het boek gaat dan ook over de opwekking van Lazarus (Jn 11,1-44) – Jezus’ “grootste wonder” volgens Martin.

In zeventien hoofdstukken gaat James Martin steeds in op een aantal verzen van dit verhaal. Deze aanpak wekt de suggestie van een college exegese en dat klopt in grote mate. Martin, die zichzelf omschrijft als een “Bible nerd”, citeert veelvuldig exegeten als John Meier, Raymond Brown en zo gidst hij ons enthousiast door deze perikoop.

Maar Come Forth is veel meer. De opwekking van Lazarus is niet alleen het onderwerp van vele iconen en schilderijen, maar ook van romans en toneelstukken; James Martin noemt er vele in zijn boek. Bovendien brengt hij er verslag uit over zijn reizen met pelgrims naar het Heilig Land. Dit boek heeft dan ook iets van een reisgids; in de lijn van Jesus: A Pilgrimage.

Ik begon dit boek te lezen met een spirituele benadering en het waren vooral Martins reisbeschrijvingen die hieraan tegemoet kwamen. Veel bezoekers van de tombe van Lazarus verlaten deze anders dan hoe zij deze binnengingen. Veel knellende zwachtels worden er achtergelaten. Het verhaal van de opwekking van Lazarus is voor Martin in belangrijke mate een uitnodiging tot vrijheid, om open te bloeien als mens.

Aanvankelijk dacht de auteur erover om dit boek Lazarus, Come Out te noemen. Zijn boek Een brug bouwen, over de katholieke kerk en de lhbt-gemeenschap, lokte echter zoveel venijnige reacties uit dat hij daarvan afzag. Maar op verschillende plaatsen in Come Forth steekt hij LHBT+-mensen een hart onder de riem; zo vermeldt hij dat sommige schrijvers een romantische aantrekking tussen Jezus en Lazarus suggereren.

Interessant vond ik de theorie die Lazarus gelijkstelt met de “geliefde leerling”. Dat deze op de eerste paasochtend zo snel tot het inzicht van Jezus’ verrijzenis kwam, kan worden verklaard door het feit dat hij de windsels herkende die hem zelf bedekten toen hij in zijn tombe lag.

Zo komt in Come Forth een heel spectrum aan onderwerpen aangaande Lazarus voorbij – vermoedelijk voor velen een uitnodiging om sommige daarvan diepgaander te bestuderen.

Dit artikel verscheen in Cardoner, het tijdschrift over ignatiaanse spiritualiteit.

Wiggert Molenaar S.J.

James Martin S.J. , Come Forth, Harper Collins, 2023, 369 p.